Jakie są lecznicze właściwości aloesu?

Aloes – roślina lecznicza , która wydaje się nam bardzo znana. Przecież w wielu domach uprawia się aloes w doniczkach. W razie potrzeby sięga się po liść, rozgniata się go, kładzie np. na miejsce zranienia i… załatwione. Można też wykorzystywać w celach terapeutycznych nalewki na aloesie. W opowieściach naszych babć jawi się ta roślina jako panaceum. Jaka jest więc prawda o aloesie? Aloes (Aloe) jest gruboszowatą byliną z rodziny liliowatych. Wyróżnia się w tej grupie ok. 275 gatunków aloesów obejmujących krzewy, drzewa i rośliny zielne.

Jako typowy sukulent, aloes doskonale przystosował się do trudnych warunków wegetacji z ograniczoną ilością wody. Może więc – jako roślina pustynna – przetrwać długie okresy suszy i upałów dzięki zawartym w liściach rośliny pojemnikom wypełniającym się wodą przez okres 3-5 lat. Zawarta w pojemnikach woda przekształca się w tym czasie w naturalny roślinny żel.

Spośród wielu gatunków aloesów przebadano dość dokładnie 29 odkrywając ich własności lecznicze. Posiadają je m.in.: aloes drzewiasty (Aloe arborescens) rosnący przede wszystkim w Afryce Południowej i Wschodniej, na Półwyspie Arabskim, na Madagaskarze i Sokotrze, aloes afrykański (Aloe africana), aloes uzbrojony (Aloe ferox), Aloe perryi, Aloe chinensis, Aloe spicata, Aloe saponaria.

Najszerzej wykorzystywanym w lecznictwie i produkcji suplementów jest jednak Aloe vera (Aloe barbadensis). Uprawia się go przede wszystkim w południowych stanach Ameryki Północnej (rejony Teksasu nad Rio Grande), w Meksyku, na Antylach, w Australii, choć jest również spotykany w innych częściach świata (Indie, Cejlon, Filipiny, Tajwan).

Surowcem pozyskiwanym z aloesu jest przede wszystkim miąższ, zawarty w szarozielonych, grubych, mięsistych, mieczowatych liściach. Miąższ jest galaretowaty, jasnozielony. Z aloesu pozyskuje się również pulpę aloesową, w skład której wchodzi oprócz miąższu i soku również skóra wierzchnia liści. Oba surowce – miąższ z sokiem (alona) i pulpa aloesowa mają inne właściwości. Z tego względu tak ważne jest to rozróżnienie.

Miąższ pozyskuje się przez staranne obranie liści ze skóry. Po kilkakrotnym płukaniu masy i wyciśnięciu uzyskuje się czysty żel aloesowy pozbawiony gorzkiego i silnie przeczyszczającego soku zwanego alona, w skład którego wchodzą związki: aloina (żółta ciecz obecna w kanalikach liści), która jest C-glukozydem aloeemodynoantronu oraz barbaloina, i które zawiera pulpa aloesowa ( w przeciwieństwie do czystego miąższu).

Aloes jako roślina lecznicza znany był od starożytności. W wielu rejonach świata roślina ta uzyskała miano „zielonego lekarza”. Używano go do leczenia ran, balsamowania zwłok, wyrobu farb oraz jako silnego środka przeczyszczającego. Sokiem z aloesu posługiwali się zarówno Grecy jak i Arabowie oraz Hebrajczycy. Jego nazwa arabska oznacza po prostu „kwaśną, świetlistą substancję”. W Afryce ludy koczownicze jeszcze dzisiaj nazywają aloes „lilią pustyni”. Według starożytnych Egipcjan „krew” aloesu dodawała urody, zdrowia i zapewniała nieśmiertelność. Dlatego nazywali ją „rośliną nieśmiertelności” i umieszczali w grobowcach zmarłych faraonów. Krzysztof Kolumb zabierał zawsze aloes na swoje morskie wyprawy i nadal mu nazwę „lekarz w doniczce”, a Mahatma Ghandi stosował go w okresach postów zarówno jako pokarm oraz środek do oczyszczania organizmu. Dzisiaj aloes jest uznawany za„królową roślin leczniczych”.

Badania naukowe prowadzone w ostatnich dziesięcioleciach potwierdziły lecznicze własności aloesu. Zawdzięcza je roślina składowi – wyjątkowo bogatemu w różnorodne substancje.

Co więc zawiera aloes?

Przede wszystkim liście aloesu zawierają miąższ składający się w 96% z wody. Pozostałe 4% – to substancje o stwierdzonej aktywności biologicznej, a wyróżniono ich ponad 270. Jest Aloe vera barbadensis wyjątkowo bogatym źródłem białek występujących w postaci aminokwasów (czyli w postaci najprostszej, najłatwiej przyswajalnej). Znajduje się w nim dziewięć z dziesięciu niezbędnych człowiekowi aminokwasów egzogennych (oprócz tryptofanu). Są to przede wszystkim: histydyna, leucyna, lizyna, fenyloalanina, arginina, metionina, treonina, tryptofaniwalina. Takie bogactwo doskonałych substancji odżywczych jest niezwykle rzadkie wśród roślin.

Miąższ zawiera duże ilości witamin począwszy od β-karotenu, witamin: C, B1, B2, B3, po mniejsze ilości pozostałych (w tym B12). Występuje w nim również szereg biopierwiastków: potas, wapń, magnez, sód, fosfor, cynk, siarka, żelazo oraz śladowe ilości krzemu, kobaltu, manganu, miedzi, niklu, boru, glinu, litu, chromu, molibdenu, boru, cyny. Sok z aloesu zawiera także związki glikozydowe – aloinę, aloinozydy A i B, aloemadynę, żywice, śluzy, biostymulatory (biostymina).

Niezwykle cennym składnikiem aloesu są enzymy (np. bradykinaza), mono, bi- oraz polisacharydy lub ich pochodne (np. glukoproteiny), posiadające zdolność wiązania się z białkami błon komórkowych i osocza. Najważniejszymi jednak składnikami są molekuły cukrowe o długich łańcuchach – mukopolisacharydy, m.in. acemannan (doskonały immunostymulator aktywizujący makrofagi).

Taki skład aloesu sprzyja wyjątkowo wszechstronnemu działaniu na ludzki organizm, zwłaszcza, że mamy to do czynienia z efektem synergetycznym (współdziałaniem wielu składników potęgujących efekt terapeutyczny).

Jakie są podstawowe obszary działania aloesu?

• Przywraca równowagę kwasowo-zasadową w organizmie zakłóconą nieprawidłowym odżywianiem się.
• Zwiększa znacznie moc układu immunologicznego. Składniki Aloe vera, zwłaszcza acemannan i glukomannan (pobudzają aktywność makrofagów niszczących bakterie i wirusy     makrofagi w miarę starzenia się organizmu stają się mniej aktywne; aktywacja ich odbywa się m.in. poprzez glukomannan, który przyłącza się do makrofagów w specjalnych miejscach na ich powierzchniach zwiększają ilość leukocytów we krwi, przeciwdziałają autoimmunologicznym reakcjom organizmu, powodują wzrost produkcji substancji stymulujących reakcje immunologiczne – interferony i interleukiny, sprzyjają produkcji dysmutazy nadtlenkowej i glutationu, aktywizują limfocyty T (m.in. przez tzw. aloektyny).
• Oczyszcza i odtruwa organizm z toksyn endo- i egzogennych,
• Zapobiega zaburzeniom przemiany materii.
• Rewitalizuje prawidłową florę bakteryjną w układzie pokarmowym i działa aseptycznie na „złe” bakterie.
• Ułatwia procesy defekacyjne (wypróżnianie się) poprzez nawodnienie mas kałowych.
• Regeneruje układ nerwowy.
• Odtruwa i regeneruje wątrobę i hamuje procesy degeneracyjne tego ważnego narządu.
• Przeciwdziała osadzaniu się kamieni nerkowych.
• Przeciwdziała zapaleniom łatwo przenikając do głębokich warstw skóry i błon śluzowych.
• Przyśpiesza gojenie się ran – żel aloesowy aktywizuje fibroblasty odpowiedzialne za gojenie się skóry i błon śluzowych (fibroblasty są to specjalne komórki tkanki łącznej produkujące substancje, które budują „rusztowanie” tkanek); zaktywizowane fibroblasty rozmnażają się szybciej i wysyłają sygnały powodujące wzrost naczyń krwionośnych) składniki żelu – auksyna i gibeleryna – również pobudzają przyśpieszenie zabliźniania się rany.
• Poprawia krążenie krwi.
• Polepsza przyswajalność witamin i innych substancji (w porównaniu z wodą) w przewodzie pokarmowym
• Działa bakterio-, wiruso- i grzybobójczo.
• Regeneruje i energetyzuje organizm.

Spośród wielu produktów aloesowych dostępnych na rynku najczęściej możesz spotkać:

• produkty do stosowania zewnętrznego w postaci maści, żeli, balsamów itp.,
• produkty do stosowania wewnętrznego:

Przy wyborze produktów z aloesem należy zwracać uwagę, czy jest on sygnowany prze Międzynarodową Radę Naukową ds. Aloesu – IASC, która stoi na straży jakości i zawartości składników zawartych w preparatach aloesowych. Jest to szczególnie ważne, ponieważ na rynkach całego świata jest mnóstwo produktów zawierających aloes. Światową wartość ich sprzedaży szacuje się na ok. 110 miliardów dolarów (rocznie) z tendencją rosnącą. Z tej kwoty zaledwie 6 miliardów dolarów przypada na produkty zatwierdzone do obrotu przez IASC.

Znana jest opinia jednego z przedstawicieli IASC, który powiedział: „Gdyby wszystkie produkty określone przez producentów mianem aloesowych zawierały zalecane minimum 15%, okazałoby się, że na całym świecie nie ma aż tyle aloesu”.

Wniosek jest prosty: większość dostępnych preparatów jest zbyt rozwodniona, zbyt przetworzona i zbyt uboga w naturalny miąższ aloesowy, aby działać skutecznie.

Dlatego przy zakupie suplementów aloesowych warto, abyś uwzględnił następujące wskazówki:

• produkt powinien posiadać aprobatę (znak jakości) IASC,
• terminologia stosowana w opisach produktów
• „100% aloe vera” niekoniecznie oznacza stan faktyczny, ponieważ jeżeli na liście składników na pierwszym miejscu wymienia się wodę, to produkt taki zawiera 50-80% wody (w dodatku jaką wodę?),
• „liofilizacja”, „koncentrat” – oznacza, że produkt zawiera 50-99% wody,
• smak – czysty żel i sok mają lekko cierpki smak typowy dla aloe vera, co potwierdza jakość i czystość produktu.

Warto wiedzieć w dodatku, że woda dodawana do produktów jest zwykłą wodą wodociągową o zniszczonej strukturze, w przeciwieństwie do strukuryzowanej wody zawartej w naturalnym soku czy miąższu aloesowym.

Zwrócić uwagę należy na to, że nie wszystkie suplementy zawierające aloes można polecać przy niektórych schorzeniach, mimo wyjątkowo wszechstronnego leczniczego działania aloesu (chodzi np. o to, czy niektóre roztwory aloesu z innymi składnikami można stosować w chorobach wątroby, woreczka żółciowego, zapaleniu pęcherza, w ciąży i krwotokach wewnętrznych).

Związane jest to :

• ze składem suplementów zawierających oprócz aloesu ekstrakty innych roślin,
• dużą aktywnością substancji biologicznie czynnych (biostymulatory mogą np. spowodować otwarcie się wrzodów jelit doprowadzając do krwotoku z jelit),
• dużą koncentracją tych substancji.

Dlatego może zajść potrzeba znacznego rozcieńczania preparatów lub rozpoczynania kuracji od małych dawek.

Zastosowania wewnętrzne:

• wzrost odporności organizmu,
• przywracanie równowagi kwasowo-zasadowej,
• usprawnianie pracy i likwidacja niedomagań układu pokarmowego
• usprawnianie pracy jelit,
• łagodzenie problemów trawiennych,
• przeciwdziałanie zaparciom,
• odbudowywanie mikroflory jelit,
• biegunki,
• chroniczne zapalenie jelit, wrzody układu pokarmowego,
• cukrzyca,
• hamowanie rozwoju HIV (czynnik aktywny – acemannan),
• infekcje zakażeniowe,
• alergie,
• astma,
• bezsenność,
• zespól napięcia przedmiesiączkowego (PMS),
• choroby wątroby,
• nowotwory (hamowanie wzrostu komórek nowotworowych oraz aktywowanie wzrostu i biologicznych funkcji komórek zdrowych),
• nadciśnienie,
• paradontoza,
• infekcje układu moczowego,
• obniżanie poziomu LDL cholesterolu i przywracanie równowagi między HDL i LDL cholesterolem,
• skurcze mięśni,
• zaburzenia krążenia krwi,
• regulacja poziomu cukru we krwi,
• zapalenia oskrzeli i płuc,
• stany pogrypowe,
• reumatyzm i artrozy,
• dna moczanowa,
• choroby narządu wzroku
• krótkowzroczność,
• zwyrodnienie siatkówki,
• zmętnienie soczewki,
• zapalenie spojówek, rogówki lub tęczówki,
• zapalenia krtani,
• gruźlica płuc.

Zastosowania zewnętrzne:

• łuszczyca,
• egzemy,
• trądzik,
• przyśpieszenie gojenia się ran,
• zmniejszanie się dolegliwości charakterystycznych przy gojeniu się ran (swędzenie, obrzęki, bóle),
• oparzenia (w tym słoneczne),
• odmrożenia,
• ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jonizującym,
• blizny (redukowanie),
• podrażnienia skóry,
• opuchlizny,
• stłuczenia,
• ukąszenia owadów,
• stany zapalne skóry,
• stany zapalne dziąseł i jamy ustnej,
• odparzenia okolic narządów płciowych i odbytu,
• zapalenia pochwy,
• żylaki,
• odleżyny,
• neutralizacja zapachu potu,
• odbudowa włosów i paznokci,
• pęknięcia skóry stóp,
• cellulit.

Ciekawą propozycją z dziedziny kosmetyki leczniczej są balsamy do ciała zawierające aloe vera w połączeniu np. z witaminami: A, E, pantenolem (witaminą B5) oraz mocznikiem, które:

• doskonale nawilżają skórę,
• dostarczają witamin, minerałów i pierwiastków śladowych,
• sprzyjają rozwojowi komórek skóry i regenerują ją,
• zapobiegają przesuszaniu skóry,
• chronią przed działaniem wolnych rodników, uelastyczniają tkankę,
• przeciwdziałają tworzeniu się zmarszczek,
• nadają skórze jedwabistą miękkość.

Jak widzisz, aloes ma wyjątkowo szerokie spektrum zastosowań. Może pora zainteresować się aloesowymi preparatami i zacząć je przyjmować, aby wzmocnić organizm i aby zdrowie nam dopisywało?

Autor: Janusz Dąbrowski

(na podstawie książki autora  “Naturalne składniki w suplementach diety”)

Wszelkie prawa zastrzeżone

All rights reserved

Zamieszczenie całego artykułu na innym serwerze czy w publikacji drukowanej jest możliwe tylko za zgodą autora. Domyślnie autor  zgody nie udziela. Istnieje możliwość uzyskania takiej zgody poprzez  bezpośredni kontakt z autorem: janusz_dabrowski@tlen.pl