Składniki mineralne

Każdy z nas jest cząstką Ziemi. W naszym kontekście – kontekście budowy organizmu i jego prawidłowego działania – oznacza to, że jesteśmy stworzeni z tych samych pierwiastków, co i ona. Właśnie dlatego wszystkie składniki niezbędne do życia powinniśmy czerpać z  Ziemi. Czy to oznacza, że mamy jeść glebę, w której są obecne pierwiastki życia? Zrozumiałe, że nie możemy tego robić, ale możemy jeść rośliny, które pozyskują nieorganiczne związki mineralne zawarte w glebie. Przetwarzają je później  w postać organicznych biopolimerów lub roztworów koloidalnych. Proces biopolimeryzacji zachodzi w roślinach podczas przetwarzania przez nie nieorganicznych związków mineralnych pobieranych z gleby. Roztwory koloidalne zaś to niejednorodne mieszaniny, w których jedna substancja jest rozproszona w drugiej, ale roztwory sprawiają wrażenie substancji jednorodnych. Roślinne roztwory koloidalne są podobne w budowie w budowie do płynów ustrojowych człowieka (krew, limfa). Składniki mineralne powinny być więc dostarczane organizmowi w postaci organicznej, w szczególności jako koloidy (zole). Pozwala to na łatwe ich wchłanianie w organizmie. Oprócz tego minerały – podobnie jak witaminy – muszą być połączone z białkowym nosicielem w postaci aminokwasu, aby bez problemów dać się wchłonąć w organizmie. Ciągle aktualna jest zasada: „Nie jest najważniejsze to, co zjadamy. Ważne jest to, co przyswajamy.”

Wszystkie pierwiastki i związki chemiczne wchodzące w skład gleby podlegają tzw. kumulacji biologicznej. Oznacza to, że rośliny zawierają znacznie więcej składników mineralnych niż gleba, a człowiek zawiera ich znacznie więcej niż rośliny. Przykładowo zawartość fosforu w organizmie człowieka jest ok. 200 razy większa niż w glebie, podczas gdy w roślinach wskaźnik ten wynosi 140. Wapnia jest zazwyczaj 8 razy więcej w roślinach niż w glebie, a w naszym organizmie 40 razy więcej. I tylko niektóre pierwiastki odbiegają od tej reguły. Aluminium i krzem – wyjątkowo pospolite w ziemi, w naszych organizmach występują w śladowych ilościach (ale za to krzem pełni w nich niezmiernie ważną rolę).

Analiza składu chemicznego ludzkiego ciała wykazuje (w zale-żności od badań) przede wszystkim obecność tlenu – 56÷64%, węgla – 18÷22%, wodoru – 9÷10% i azotu – 2,5%. Razem stanowi to 95,5% masy ciała. Kilkuprocentową zawartość wykazują wapń, fosfor i chlor. Jeszcze mniejsze ilości dotyczą potasu, siarki, sodu, magnezu, krzemu, fluoru, żelaza. W śladowych ilościach występuje jod, selen, mangan, miedź i inne pierwiastki. Tym niemniej, niezależnie od ilości występujących pierwiastków, każda komórka, każda tkanka, narząd i substancje w nich zawarte (np. enzymy) potrzebują określonych pierwiastków do prawidłowego spełniania swoich funkcji. W przypadku niedoborów dochodzi do upośledzenia pracy komórek, narządów i całych układów, co w ostatecznym efekcie kończy się chorobą.

O jeszcze jednym aspekcie należy wspomnieć. Otóż znaczne braki spowodowane długotrwałym pozbawieniem zaopatrzenia organizmu w poszczególne pierwiastki nie mogą być szybko zrekompensowane dużymi nawet dawkami. Należy uzbroić się więc w cierpliwość i nie oczekiwać, że w przeciągu 2÷3 tygodni wrócimy do równowagi. Trzeba na to niekiedy miesięcy.

Pamiętać należy o zachowaniu stanu równowagi pomiędzy poszczególnymi pierwiastkami. Równowaga oznacza zarówno obecność wszystkich niezbędnych minerałów, jak również prawidłowe proporcje między nimi. Dla przykładu:

• braki jodu utrudnią przyswajanie magnezu, manganu, wapnia, żelaza, krzemu, fosforu,
• braki siarki spowodują kłopoty z wchłanianiem sodu, magnezu, wapnia, krzemu, manganu, chloru, jodu, potasu.

Substancje mineralne w naturalnym pożywieniu są powiązane z witaminami, tłuszczami i innymi związkami tworząc tzw. chelaty (związki kompleksowe). Obróbka termiczna niszczy wiązania między elementami mineralnymi, a białkami, węglowodanami, tłuszczami i enzymami. Wskutek takiego rozerwania związków substancje mineralne z postaci organicznej zamieniają się w formy nieorganiczne, nieprzyswajalne lub bardzo trudno przyswajalne przez organizm. Dotyczy to przede wszystkim takich pierwiastków jak wapń, żelazo, jod. Formy nieorganiczne chętnie za to odkładają się w stawach, nerkach, woreczku żółciowym, naczyniach krwionośnych w postaci złogów.

Przejdźmy już jednak do przedstawienia roli składników mineralnych. Zależą od nich przede wszystkim:

• budowa tkanek organizmu (zwłaszcza kostnej) oraz wszelkie procesy plastyczne,
• podtrzymywanie znormalizowanego składu chemicznego płynów ustrojowych (zwłaszcza krwi),
• utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej,
• struktura i czynności większości procesów biochemicznych (w tym enzymatycznych) zachodzących w organizmie.

Składniki mineralne dzielą się na dwie grupy w zależności od zawartości w organizmie oraz zalecanego poziomu spożycia:

• makroelementy – pierwiastki, na które zapotrzebowanie organizmu wynosi więcej niż 100 mg/dzień/osobę (wapń, fosfor, sód, potas, magnez, chlor, siarka,
• mikroelementy – pierwiastki, na  które zapotrzebowanie  organizmu

wynosi mniej niż 100 mg/dzień/osobę (żelazo, miedź, cynk, man-gan, molibden, jod, fluor,  selen, chrom, krzem, kobalt).

Warto wspomnieć o jeszcze bardzo ważnym aspekcie – zaopatrzeniu ustroju w składniki mineralne podczas szczególnie uciążliwego, długotrwałego wysiłku fizycznego. W trakcie pracy następuje znaczna ucieczka elektrolitów. Jest to istotny problem, ponieważ elektrolity chronią organizm przed przegrzaniem się. Podczas aktywności życiowej dochodzi do wzmożenia procesów energetycznych. Nasila się wówczas emisja energii cieplnej. W tym momencie powinna nastąpić obrona organizmu przed przegrzaniem się. Następuje to dzięki poceniu się. Wraz z potem wydziela się jednak nie tylko woda, ale i sole fizjologiczne w postaci związków potasu, sodu, magnezu oraz wapnia. Skutkiem więc każdej aktywności jest odwodnienie.

Stopień odwodnienia określa zdolność do wykonywania pracy – czy to umysłowej, czy to fizycznej. Przy znacznej utracie wody nasila się uczucie zmęczenia. Odwodnienie jest bardzo niebezpieczne, ale uby- tek elektrolitów jest daleko bardziej niebezpieczny. Przy znacznej utracie wymienionych wcześniej pierwiastków następuje już nie tylko niemożność kontynuowania pracy, ale może również dojść do zgonu w wyniku zapaści sercowo-naczyniowej. Zwykle jednak ukryty, przewlekły niedobór potasu i magnezu prowadzi do spadku wydolności mięśnia sercowego oraz osłabienia systemu nerwowego. Objawia się to tzw. „przepracowaniem”. Z kolei ukryty, przewlekły niedobór wapnia powoduje systematyczne zmniejszanie się masy kostnej a później jej utratę, co prowadzi odpowiednio do osteopenii i do osteoporozy.

Zwykle organizm cierpi nie na brak pojedynczego składnika, ale  na kompleksowe niedobory minerałów. Niedobór ten może występować w postaci poważnych, zagrażających zdrowiu objawów (osteoporoza, zaburzenia rytmu serca, uszkodzenie mięśnia sercowego, obrzęki, skurcze żołądka i jelit, schorzenia skórne, tzw. wole, załamanie systemu krążenia).

Bardzo często zwiastunami takich ciężkich niedomagań są objawy nietypowe: zmęczenie i ogólne rozbicie, skłonność do nadmiernej ner-wowości i drażliwości, zaburzenia funkcji seksualnych, osłabienie pa-mięci, nocne skurcze mięśni łydek, brak apetytu, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, trądzik, bóle głowy, podwyższona podatność na infekcje. Zatem bardzo ważnymi składnikami diety ludzi aktywnych są woda i sole mineralne. Utraconych podczas pracy tych składników nie da się uzupełnić w prosty sposób, ponieważ żadne napoje tradycyjne nie są wystarczająco w nie zasobne. Dlatego warto sięgać po gotowe suplementy zawierające  organiczne substancje mineralne i pierwiastki śladowe ważne dla życia: wapń, magnez, potas, cynk, miedź, selen, mangan, chrom oraz niezbędne witaminy (zwłaszcza z grupy B). Minerały te pełnią bardzo ważną rolę zapewniając przede wszystkim dobry wygląd, optymalną równowagę psychiczną i doskonałą formę fizyczną, mocne nerwy i doskonale funkcjonujący system obronnego organizmu.

Właściwie dobrane naturalne, organiczne składniki mineralne przyczyniają się do:

• wspomagania gojenia wrzodów trawiennych,
• regeneracji zmęczonego organizmu,
• zabezpieczania przed rozwojem procesów starzenie ( ze względu na bogactwo zawartych minerałów),
• uzupełniania niezbędnych minerałów (ważne zwłaszcza w okresie szybkiego wzrostu młodzieży, intensywnego treningu, chorób),
• przyspieszenia gojenia się złamań kości,
• zapobiegania i zwalczania osteoporozy,
• zmniejszania rozdrażnienia i podenerwowania (działanie antystre-sowe),
• usprawnienia pamięci,
• wzmacniania systemu odpornościowego,
• przywracania prawidłowego funkcjonowania gruczołu krokowego (ze względu na bardzo dużą zawartość cynku),
• wzmacniania kondycji seksualnej i popędu płciowego,
• uzupełniania poziomu wapnia, cynku i magnezu u kobiet w ciąży w wyniku dużego zapotrzebowania płodu na te pierwiastki,
• doskonałego wpływu na prawidłowe działanie nerek,
• wzmacniania systemu odpornościowego,
• ogromnego wpływu na stan tkanek tzw. peryferyjnych (ładna skóra, błyszczące włosy, twarde paznokcie) i silną tkankę łączną.

Tab. Wybrane zakresy działania minerałów.

Aż 11 nturalnych składników mineralnych (chelaty: cynku, wapnia, magnezu, selenu, żelaza, miedzi, manganu, chromu, molibdenu, wanadu, potasu) zawiera doskonały suplement diety AGEL MIN.

Autor: Janusz Dąbrowski ©

(Na podstawie książki własnej „Witaminy i minerały”)

Wszelkie prawa zastrzeżone

All rights reserved

Zamieszczenie całego artykułu na innym serwerze czy w publikacji drukowanej jest możliwe tylko za zgodą autora. Domyślnie autor zgody nie udziela. Istnieje możliwość uzyskania takiej zgody poprzez  bezpośredni kontakt z autorem: janusz_dabrowski@tlen.pl