Rodzaje fal mózgowych a magnetorelaksacja

The types of brain waves and magnetrelaxation.
Die Arten von Gehirnwellen und magnetenspannung.

Mózg każdego człowieka objawia aktywność elektromagnetyczną, elektryczną i elektrochemiczną. Począwszy od okresu przedurodzeniowego (perinatalnego) aż do momentu śmierci mózg produkuje prądy elektryczne o niewielkich wartościach napięcia i natężenia. Służą one zapewnieniu komunikacji w układzie nerwowym. Prądy te można rejestrować przy pomocy aparatury EEG (elektroencefalografu) w postaci fal mózgowych. Wyróżnia się sześć podstawowych rodzajów prądów objawiających się jako rytmy (fale) mózgowe odpowiadające różnym stanom świadomości człowieka – stan alfa, beta, theta, delta, gamma i epsilon. Poszczególne rytmy charakteryzują się dwoma podstawowymi parametrami:

• częstotliwością mierzoną ilością cykli na sekundę, czyli w hercach (Hz),
• amplitudą (maksymalnym wychyleniem impulsu od stanu równowagi) mierzoną w mikrowoltach (μV).

Częstotliwości poszczególnych faz nakładają się nieco na siebie i u poszczególnych osób mogą się odrobinę różnić. Znajomość poszczególnych rytmów warto poznać, aby wykorzystać tę wiedzę do przeprowadzania terapii mających na celu wpływanie na stan psychiki człowiek w kierunku odstresowanie, rozluźnienia i odprężenia organizmu, co jest podstawowym warunkiem zapewnienia zdrowia psychofizycznego. Skutecznemu, bezpiecznemu odstresowanie służy relaksacja. Jedną z metod jej prowadzenia jest magnetorelaksacja bazująca ona działaniu pulsujących pól magnetycznych o bardzo niskich natężeniach i niskich częstotliwościach uzyskiwanych przy pomocy urządzeń do tzw. magnetostymulacji.

Przedstawmy poszczególne faz fal mózgowych w kolejności od częstotliwości najwyższych do najniższych.

Faza gamma o częstotliwości powyżej 40 Hz (zwykle 80÷100 Hz) jest charakterystyczna dla działań i funkcji motorycznych, kiedy to ośrodki mózgowe biorą najpierw udział w wyobrażaniu ruchu, komunikują się ze sobą w określonej kolejności na częstotliwości 40 Hz, a dopiero następnie pojawia się typowa aktywność gamma w ośrodku mózgowym zawiadującym wykonaniem ruchu.

Faza beta o częstotliwości 13÷30 Hz i małej amplitudzie rzędu 5÷20 μV dotyczy stanu czuwania, świadomości skierowanej na zewnątrz, gotowości do działania, skupieniu na wykonywaniu zadań, zwykłej codziennej aktywności, percepcji zmysłowej i pracy umysłowej, intensywnego myślenia logiczno-analitycznego. Odnosi się do negatywnych stanów psychicznych – niepokoju, agresji, silnego stresu, współwystępuje w wielu chorobach psychosomatycznych (migrena, nadciśnienie tętnicze itp.)

Faza alfa o częstotliwości 7÷12 Hz (8÷13 Hz) i zmiennej amplitudzie wartości ok. 20÷200 μV, średnio 50 μV (mikrowoltów; mikrowolt – jedna milionowa wolta) jest charakterystyczna dla płytszej fazy snu i marzeń sennych, zwanej REM – Rapid Eye Movement − szybkich ruchów gałek ocznych występujących w czasie, kiedy nam się coś śni. Fale mózgowe wchodzą w stan alfa tuż po przebudzeniu i nadają organizmowi szczególnie dobre możliwości przyswajania wiedzy. Dają również najwyższą jakość stanu odprężenia i rozluźnienia całego organizmu. Każdy z nas przynajmniej dwukrotnie w ciągu doby znajduje się w stanie alfa – w czasie leżenia w łóżku przed zaśnięciem i w czasie obudzenia się przed otwarciem oczu. Jest on efektem synchronizacji czynności dendrytów (dendryty – elementy komórek nerwowych – neuronów; przenoszą sygnały otrzymywane z innych neuronów przez synapsy do komórek, których są częścią) i pojawia się w stanie czuwania połączonego z relaksem. Jest wykorzystywana w technikach szybkiego uczenia się. Fale alfa emitowane są przede wszystkim przez okolice potyliczno-ciemieniowe kory mózgowej odpowiadające za przetwarzanie informacji wzrokowych. Zanikają podczas wysiłku umysłowego (np. przy wykonywaniu działań matematycznych) i działaniu bodźców optycznych (np. przy otwarciu oczu i zadziałaniu na nie światła). Takie blokowanie fazy alfa jest spowodowane desynchronizacją aktywności neuronów zachodzącej pod wpływem koncentracji umysłowej lub stymulacji narządów zmysłów.

Faza theta o częstotliwości 3,5÷8 Hz (3,5÷7Hz) występuje podczas snu głębokiego, spokojnego oraz wtedy, kiedy towarzyszy nam uczucie wielkiej przyjemności i satysfakcji. W czasie snu głębokiego następuje naprawa uszkodzonych komórek nerwowych. Są najczęściej występującymi falami podczas medytacji, transu, hipnozy, intensywnych marzeń i silnych emocji. Świadomość przy tej częstotliwości pozwala na kontrolowanie bólu fizycznego, a w skrajnych przypadkach nawet krwawienia. Przy tej częstotliwości ciąg myślowy staje się niespójny i zanikają związki logiczne. Przypuszcza się, że w tej fazie następuje przyswajanie i utrwalanie nauczanych treści.

Faza delta o częstotliwości 0,5÷4Hz (0,5÷3,5 Hz) jest typowa dla bardzo głębokiego snu, podczas głębokiej medytacji i stanu całkowitej, mało poznanej nieświadomości.

Faza epsilon o częstotliwości poniżej 0,5 Hz jest prawie nieznana i przypuszcza się, że dotyczy rytmu mózgu przed śmiercią fizyczną.

Pełne spektrum faz składa się więc z pasm częstotliwości wolnych – począwszy od fal delta (0,5÷3,5 Hz) i fal theta (3,5÷8 Hz), które charakteryzują tzw. stany dodatnie energetycznie oraz pasm częstotliwości szybkich – począwszy od beta (powyżej 13 Hz), które są ujemne energetycznie. Na pograniczu pasm wolnych i szybkich częstotliwości istnieje pasmo fal alfa (8÷13 Hz), w którym występuje równowaga między energią zużywaną i produkowaną.
Częstotliwość fal jak i amplituda mają zmienne wartości zależne ściśle od czynności umysłu. Stan spoczynku, snu czy relaksu charakteryzuje się zmniejszaniem się częstotliwości i zwiększeniem amplitudy fal, zaś stan czuwania (pracy umysłowej) wzmaga częstotliwość fal i zmniejsza ich amplitudę. Sen − to możliwość odpoczynku dla mózgu. Mózg odpoczywa, kiedy częstotliwość fal jest najniższa. Stan z przewagą fal alfa przy oczach zamkniętych łączy się więc z relaksem, odpoczynkiem, wizualizacją, marzeniami i planowaniem oraz zwiększoną zdolnością uczenia się.

Natomiast każde pobudzenie – złość, strach, zazdrość, zdenerwowanie lub jakakolwiek tego typu emocja powoduje przyspieszenie rytmu aktywności mózgu. Zły stan zdrowia, nadmierna pobudliwość, trudności w uczeniu się, słaba koncentracja są częściowo związane z nadmierną aktywnością fal mózgowych. Stres i niepokój związane są z częstotliwością powyżej 21 Hz (tzw. „wysokie beta”). Mózg nie pracuje wówczas prawidłowo i nie jest w stanie właściwie regulować pracę systemu immunologicznego, którego osłabienie jest początkiem kłopotów zdrowotnych. Przy częstotliwości fal powyżej 21 Hz całkowicie zanika zdolność koncentracji − kłębią się w głowie tysiące myśli, jesteśmy kompletnie rozkojarzeni, trudno jest sformułować konkretną myśl. Nie jesteśmy też w stanie posługiwać się prawidłowo swoją świadomością. Organizm słabnie i coraz trudniej radzi sobie z problemami.

Kiedy jesteśmy uspokojeni, wówczas czujemy się zrelaksowani, czujemy się doskonale. Rytm dobrego zdrowia, świetnego samopoczucia, inteligencji, koncentracji, uspokojenia znajduje się poniżej częstotliwości 19 Hz (tzw. „niskie beta”). Przy takiej częstotliwości pracy mózgu jesteśmy „zestrojeni” i spokojni, a mechanizmy obronne organizmu funkcjonują bez zarzutu. Dlatego chociaż raz dziennie przez 20÷30 minut powinniśmy stosować relaksację przeciwdziałającą stresowi – w postaci np. medytacji czy zabiegów magnetorelaksacyjnych. Naturalna i prawidłowa praca mózgu w stanie czuwania powinna zawierać się więc w przedziale 10÷20 Hz (pogranicze stanów alfa i beta).

Zdolności samoleczenia organizmu przejawiają się podczas stanu alfa, zwłaszcza przy częstotliwości nie większej niż ok. 10 Hz. Dzięki spowolnieniu fal mózgowych inteligencja własna organizmu może skupić się na procesach naprawczych i utrzymaniu komórek w równowadze energetycznej. Cechy te najlepiej są widoczne podczas choroby. Co robi chory człowiek? Zwykle śpi. Kiedy czujemy się źle, jesteśmy osłabieni. Nasza aktywność obniża, chętnie ucinamy drzemkę, wolimy odpoczywać wprowadzając się w stan na pograniczu alfa-beta, w którym mózg wytwarza fale o częstotliwości ok. 15 Hz. Warto więc sięgnąć do metody magnetorelaksacji, aby jak najczęściej osiągać stan alfa.

Faza alfa jest początkiem wejścia w stan snu głębokiego. Decydujący dla regeneracji organizmu nie jest czas trwania snu, lecz faza snu głębokiego, która odpowiada za wiele funkcji życiowych, za dobre zdrowie i sprawność. Dlatego proces leczenia organizmu jest znacznie przyśpieszony, kiedy w mózgu pojawiają się rytmów mózgowe alfa, theta i delta powodując wyraźne obniżenie się poziomu hormonów stresowych i zwiększając produkcję endorfin, w tym serotoniny – prekursora bardzo ważnego neurohormonu, jakim jest melatonina wytwarzana w szyszynce.

W najprostszy sposób można wywołać stan alfa poddając organizm relaksacji z wykorzystaniem urządzeń do magnetostymulacji. Taka magnetorelaksacja jest bardzo skuteczna, ponieważ efekty pojawiają się praktycznie natychmiast, bowiem wynika to z natychmiastowej reakcji organizmu na działanie pulsującego pola magnetycznego. Urządzenia konstruuje się tak, aby wytwarzały impulsy o parametrach (kształt sygnałów, ich polaryzacja, częstotliwość, natężenie, amplituda, prędkości narastania i opadania itp.) zbliżonych lub identycznych do sygnałów fizjologicznych charakterystycznych dla ludzkiego organizmu.

Autor: Janusz Dąbrowski

Artykuł jest fragmentem książki własnej

„Magnetostymulacja i magnetorelaksacja w teorii i praktyce”.

Wszelkie prawa zastrzeżone
All rights reserved
Zamieszczenie całego artykułu na innym serwerze czy w publikacji drukowanej jest możliwe tylko za zgodą autora. Domyślnie autor zgody nie udziela. Istnieje możliwość uzyskania takiej zgody poprzez bezpośredni kontakt z autorem: janusz_dabrowski@tlen.pl